تروریست ها با استفاده از خشونت در تلاش برای رسیدن به اهداف سیاسی خود هستند. هدف آنها این است که با ایجاد فضای ترس و وحشت در جامعه ی که با آن ها در مخالفت باشد تغییرات سیاسی انجام دهند و به هدف خود برسند.. هدف قرار دادن افراد بی گناه و حمله به مکان های نمادین از مشخصات سازمان های تروریستی می باشد.
تروریزم تهدیدی برای سلامت جوامعبشری و افراد و تهدیدی برای امنیت آنهاست. این پدیده از اوایل دوران معاصر به صورت واضح خودنمایی کرد، ابتدا پس از جنگ جهانی اول و سپس بعد از جنگ جهانی؛ دوم چنانکه گروههای صهیونیستی سعی در رعبافکنی در فلسطین داشتند و در بین آنها میتوان به دو گروه اشترن و هاگانا و ازجمله کشتارهای آنها میتوان به کشتار معروف (دیر یاسین) اشاره کرد.
انگیزههای تروریزم
انگیزههای تروریستی بسته به نوع حرکت و اینکه از طرف چه کسی سرزده (یک فرد یا یک گروه یا یک حکومت) فرق میکند و انگیزههای متعدد و کاملاً مختلفی میتوان برای آن در نظر گرفت ولی در نگاهی کلی میتوان این انگیزهها را به دو دستهی کلی تقسیم کرد:
1- انگیزههای شخصی
2- انگیزههای اجتماعی
الف. انگیزههای شخصی:
انگیزههای فردیای که شخص تروریست را به انجام جنایتی برای رسیدن به هدف فردی سوق میدهد ریشه در شخصیت او دارد بسیار متنوع است. ولی میتوان آنها را به سه دسته زیر تقسیم کرد:
1- انگیزههای روانی:
ساختار روانشناختی فرد، نقش مهمی در نوع تعامل او با جامعه ایفا مینماید. از جمله رشد جسمی و عقلی و عاطفی مشکلدار و همچنین محیط اجتماعی ناسالم ارتباط مستقیمی با کارهای تروریستی دارد. در این مورد برخی پژوهشها به این نتیجه رسیدهاند که مرتکبین فعالیت های تروریستی در یک سری خصوصیت با هم مشترکاند که عبارت است از کودکی پر استرس، انزواگرای، روابط مشکلدار در خانواده با والدین و ارتباط نداشتن با دوستان.
2- انگیزههای سیاسی:
در بسیاری از مواقع انگیزههای عمل تروریستی، سیاسی است تا نظر طرفی که مورد هدف قرار میگیرد را به موضوع سیاسی جلب کند و غالباً انگیزههای سیاسی شخصی برخاسته از این عوامل می باشد.
برخی رفتارستمگرانه حکومتها با شهروندان ؛ ازجمله اجرا و تحمیل سیاستهای ناعادلانه و به حاشیه راندن شهروندان و زیرپاگذاشتن حقوق و آزادی آنان، که موجب میشود شهروند آن جامعه احساس خفقان و سرکوب سیاسی کنند و به این نتیجه برسند که هیچ نقشی در جامعه ندارند و همین باعث می شود که یک یا چند تن از افراد جامعخ دست به عملی تروریستی بزند تا نظر حکومت را به این موارد جلب سازد.
3- انگیزههای رسانهای:
پیشرفت تکنالوژی در زمینه وسایل ارتباطی که موجب شده به محض وقوع حوادث اخبار آن پخش شود، ملاحظه میکنیم که هدف از برخی اعمال تروریستی جلب نظر افکار عمومی جهان به یک قضیه خاص است تا به نوعی با شخصی که دست به آن عمل تروریستی زده و در پی آن قضیه خاص بوده همدلی پیدا کنند.
رسانهها تنها وسیلهای هستند که تروریستها از طریق آنها میتوانند شروط و درخواستها و نظرات خود را بیان کرده و قضیه مد نظرشان را تشریح کنند و این همان کاری است که بنلادن و الظواهری در سازمان القاعده و اخیراً هم ابوبکرالبغدادی در داعش انجام میدادند و میدهند. حتی بالاتر از این، کار تروریستها به آنجا رسیده که با استفاده از جدیدترین ابزارهای تکنالوژیک در تصویربرداری اقدام به راهاندازی شبکههای خاص خود و پایگاههای اینترنتی مخصوص به خود نموده و رفتارهای تروریستی خود را پخش مینمایند که نمونههای آن در لیبیا ، عراق ، افغانستان و سوریه که از سوی داعش راه اندازی گردیده اشاره کرد.
ب- انگیزههای اجتماعی:
بعضا جامعهای که مرتکبشونده گان اعمال تروریستی در آن زندگی میکند، نقش مهمی در راندن او به سمت تروریزم ایفا میکند و این دسته از انگیزهها را کارشناسان مسایل امنیتی به پنج دسته تقسیم کرده اند:
1- انگیزههای ناشی از اقتصاد؛
فقر و نیازمندی اقتصادی میتواند اثرات منفی در ساخت اجتماع ایفا کند، چرا که موجب میشود فرد تعامل (دشمنانه) با جامعه خود داشته باشد. از مهمترین مشکلات ناشی از این مسائل میتوان به این موارد اشاره کرد عقبماندگی ناشی از سیاستهای اقتصادی دولت که مناسب واقعیتهای جامعه نباشد به صورتی که شکافی با رشد تدریجی بین فقرا و ثروتمندان ایجاد نماید و همچنین توزیع نامناسب ثروت و موارد لازم برای پیشرفت و فراهمنکردن نیازهای اساسی مردم که موجب ایجاد خلل در عدالت اجتماعی میگردد و همچنین ظلم به بخشهای بزرگی از مردم که مجموعا موجب ایجاد حالتی از کینهتوزی و خشم نسبت به جامعه ثروتمندان میشود و ممکن است که یک عمل تروریستی از طرف فقرا بر ضد ثروتمندان بروز نماید.
2- انگیزههای ناشی از روند اجتماعی:
مشکلات خانوادگی موجب ضعف نظارت والدین بر فرزندان نیز باعث میشود که اثرات منفی در روح و روان کودکان بهجا گذارد و در نتیجه به دام برخی گروههای تروریستی افتاده و در آن نقش ایفا نمایند.
3- انگیزههای برخاسته از مسائل تاریخی:
گاهی ممکن است حوادث تاریخیای که در زمانی دور رخ داده است، موجب ایجاد انگیزه برای یک عمل تروریستی گردد.
مثلاً عملیاتهای تروریستی (ارتش آزادیبخش ارمنستان) بر ضد ترکیه اشاره کرد که برای انتقامگیری از کشتارهای ارمنیها در دوره امپراطوری عثمانی صورت میگرفت.
همچنین می توان به رفتارهای اسرائیل ضد فرماندهان دوره نازی و پیگرد و ربایش و محاکمه آنها به ادعای سرکوبی یهودیها توسط نازیها اشاره کرد. مثلاً ربایش ادولف ایشمن در سال ۱۹۶۰ بهدست نیروهای اطلاعاتی اسرائیل (موساد) و انتقال او از ارجنتاین به قدس و محاکمه و اعدامش در آنجا.
4- انگیزههای قومیتی:
هرگاه در ضمیر حاکمان یک کشور رنگ و بوی قومیتگرایی حاکم باشد و ضدملت خود تبعیضنژادی به کار ببرند در آن صورت ممکن است برخی از گروههای جامعه به سمت خشونت و تروریزم بروند.
به طور مثال آنچه در بوسنی و هرزگوین و کوزوو از طرف صربها رخ داد و یا آنچه در افریقای جنوبی از طرف حزب ملیگرا رخ داد، حزبی که در سال ۱۹۴۸ به قدرت رسید و مشغول اجرای سیاست تبعیضنژادی شد که طبق آن هر کدام از دو گروه قومیتی اصلی در کشور سیاه پوستان و سفیدپوستان باید به صورت مستقل از دیگری و با توجه به امکانات خاصی که خود در اختیار داشت نه امکانات کل کشور و در مناطق جداگانه از یکدیگر پیشرفت میکردند. در این بین اقلیت سفید پوست تلاش کرد امتیازاتی که امکان پیشرفت و توسعه را در اختیار او قرار میداد، در دست خود حفظ کند و همین موجب ایجاد تفاوت بزرگ در وضعیت اقتصادی و اجتماعی و سیاسی بین دو گروه شد.
5- انگیزههای آیدیا لوژیک:
گاهی ممکن است تعصب کورکورانه نسبت به یک نظریه فکری یا دینی، به استفاده از خشونت و به کارگیری تروریزم از طرف گروهی معین صورت بگیرد با این هدف که تفکراتی که به آن ایمان و نسبت به آن تعصب دارند را به جامعه خود تحمیل نمایند.
ازجمله مثالهای این موضوع میتوان به نبردهای کاپیتالیزم و سوسیالیزم و یا نبرد بین پروتستانها و کاتولیکها (به دلایل دینی) و یا درگیری بین مسلمانان و هندوها در هند اشاره کرد.
از دیگر جلوههای این مسئله میتوان به این موضوع اشاره کرد که برخی گروهها (که گاهی به آنها گروههای بنیادگرا گفته میشود) دیگر فرهنگها و تمدنها را رد میکنند و در برابر تماسهای فرهنگی بین تمدنهای مختلف از خود مقاومت نشان میدهند.
پژوهش : شمس حقجو
تروریست و تروریزم از کجا منشأ می گیرد؟

Leave a Reply
You must be logged in to post a comment.